Założenia systemu oceniania RGB
1. Czyniono już wiele wysiłków, aby walczyć z subiektywizmem w ocenianiu, ale czyż można pokonać coś, co leży w naturze człowieka?
Tak więc założenie pierwsze: nie próbuj być jak komputer, bądź empatyczny, a właściwa statystyka i tak na końcu wszystko "załatwi"!
2. System musi w postawionej ocenie uwzględniać oprócz wiedzy i umiejętności ucznia także okoliczności, w których ta wiedza była sprawdzana: poziom trudności pytań i zadań, czas sprawdzania, samodzielność ucznia, nieprzewidziane zdarzenia, itp.
3. System w wymiarze używanych wartości nie może odbiegać od obowiązującej i powszechnie znanej skali ocen.
4. System musi funkcjonować w oparciu o proste i zrozumiałe dla wszystkich zasady.

Formalności
Żadnej "partyzantki" lub czegoś nieokreślonego - jeśli nauczyciel chce używać "swojego" systemu oceniania, musi to zrobić porządnie. Podstawą jest oczywiście idea, którą sprawdza się w praktyce rok czy dwa, konsultując, modyfikując, ewaluując, itp. Formalnym końcem jest przyjęcie takiego systemu przez Radę Pedagogiczną i umieszczenie go w Szkolnym Systemie Oceniania. Teraz trzeba jeszcze zająć się "marketingiem i reklamą" - tak uczniowie, jak i rodzice muszą dobrze wiedzieć o co w tym wszystkim chodzi. Ważne jest również wschłuchiwanie się we wszelkie uwagi już w trakcie działania systemu i jego modyfikowanie jeśli zajdzie taka potrzeba.

Opis systemu RGB
Oto fragmenty SSO dotyczące systemu RGB:

Podstawą systemu RGB (na lekcjach matematyki i informatyki) jest zróżnicowanie ocen ze względu na wysiłek ucznia i stopień trudności oraz zakres pytań, zadań czy prac pisemnych. Tworzy się trzy kategorie wartościujące:

- oceny zielone; obejmują rozwiązywanie prostych zadań monotematycznych, wszelkie działania w przypadku niemożności określenia samodzielnego wysiłku ucznia (np. praca w grupiach, praca domowa),
- oceny niebieskie; dotyczą testów i kartkówek oraz zadań i problemów wykorzystujących szerszy zakres wiedzy,
- oceny czerwone; obejmują sprawdziany, zadania klasowe, rozwiązanie zadań o dużym stopniu trudności, dłuższe projekty.

Kolory to sposób informowania ucznia i rodzica o "ważności" oceny, zaś dla nauczyciela kolor to liczbowy współczynnik (waga) oceny (inaczej procent pewności, że taka ocena poprawnie i obiektywnie oddaje aktualną wiedzę czy umiejętności ucznia):
- zielona: 0,5
- niebieska: 0,75
czerwona: 0,95

Tak więc system RGB nie naruszając znanego uczniowi i rodzicom sposobu oceniania (klasówki, sprawdziany - czerwona, pozostałe - niebieska), dodaje oceny zielone. Końcowe poddanie ocen komputerowej analizie statystycznej oparte jest na znanych algorytmach:

Nie wolno jednak zapominać, że i tak człowiek, a nie komputer, podemuje ostateczną decyzję. Posiłkowanie się programem komputerowym ma jednak jeszcze tę zaletę, że w stosunku do wszystkich uczniów stosujemy te same kryteria i miary.
Nazwa systemu oceniania jest zapożyczeniem od sposobu tworzenia koloru na ekranie monitora - o tym jaki to będzie kolor decyduje natężenie trzech składowych: czerwonego (R), zielonego (G) i niebieskiego (B). Tak też i w tym systemie, o tym jaką ocenę końcową otrzyma uczeń zdecyduje "natężenie" ocen zielonych, niebieskich, czerwonych i wiedza nauczyciela o tym uczniu.

Refleksje
Po wielu latach stosowania można powiedzieć jedno - to działa! Mówimy tu o matematyce i informatyce, gdzie do innych przedmiotów należałoby go zapewne dostosować. Najważniejsze są tutaj trzy fakty:
- uczniowie i rodzice uważają system za bardzo sprawiedliwy,
- ocena obliczone przez komputer w ponad 99% zgadza się z wyobrażeniem nauczyciela o ocenie dla danego ucznia.
- średnia ważona jest w polskiej edukacji dozwolona, gdyż nie jest zabroniona.

W debacie publicznej dotyczącej edukacji w Polsce pojawiają się głosy krytyczne wobec średniej ważonej w ocenianiu. Wiele z tych głosów jest słuszną pretensją do tych nauczycieli, którzy albo bezrefleksyjnie traktują średnią ważoną jako antidotum na myślenie o ocenianiu, albo mają szczere chęci lecz ich system wag jest skomplikowany i niezrozumiały.
Pozostała krytyka jest najczęściej niezrozumiała. Oto wybrane głosy krytyczne z dyskusji na koncie Budząca Się Szkoła:
- ... córka traciła motywację do nauki i kalkulowała, czy coś się opłaci czy nie... - przez wiele lat widziałem tylko jednego ucznia z klasy 8, który prowadził symulacje, czy opłaca mu się przyjść na ostatni sprawdzian, choć takich przypadków może być więcej w szkołach średnich,
- ... Jeśli wyliczymy średnią z ocen 6,5,4,3,2,1 i średnią ocen 1,2,3,4,5,6 to będą one takie same. Jednak progres jest tylko w drugim przypadku... - ta osoba liczyła po prostu czystą średnią arytmetyczną (słusznie zakazaną prawem oświatowym), a co do progresu, to powie o nim nauczyciel znający ucznia, gdyż zapisane obok siebie oceny są najczęściej z różnych działów (raz trudniejsze, raz łatwiejsze) i nic nie mówią o postępie; w widocznej wcześniej grafice widać, że ocena średnia wyliczona przez system RGB to w zaokrągleniu dostateczny, a liczona "prymitywną" średnią to w zaokrągleniu "niesprawiedliwe" dobry,
- ... wystarczyło mieć raz gorszy dzień i wielomiesięczne starania szły na marne... - lekarstwem byłaby właśnie ocena zielona, której późniejszy wpływ na średnią nie byłby tak drastyczny,
- ... Nigdy nie podchodziłam do oceniania matematycznie. Jestem absolutnie przeciwna ... - ta nauczycielka napewno podchodzi matematycznie do obliczania frekwencji w klasie, a czy to ma coś wspólnego z jej działaniami wychowawczymi?
- ... dzieci przychodzą do nauczycieli i mówią: - Proszę nie wstawiać mi tej 5... bo popsuje mi średnią, a walczę o 6 ... - tak może być, gdy ocen jest zbyt mało (jak za dużo to też niedobrze), a co do szóstki, to w przypadku dwóch ocen skrajnych (1 i 6) nie powinna być używana żadna średnia - tutaj liczą się już zupełnie inne czynniki.