Tu gdzie dzisiaj jest ściernisko, ...


Jest coś bajkowego w oglądaniu położenia dróg, potoków czy domów sprzed 300, 200 czy 100 lat i porównywania ich do znanego nam terenu. A już szukanie miejsca, w którym teraz jest nasz dom – zdumienie, rozczarowanie, wątpliwości, … .

Jest w Internecie pewna strona, na której każdy może poszukać na starych mapach miejsca, w którym dzisiaj jest jego dom – to maps.arcanum.com (otworzy się w nowej karcie).

Potężna aplikacja online, udostępnia za darmo dawne mapy Europy, a nas szczególnie interesują mapy dawnego Cesarstwa Austro-Węgierskiego, które w oryginale zajmują kilkadziesiąt opasłych tomów, a swoją szczegółowością i sposobem wykonania zadziwiają do dziś. Trzeba tutaj ze smutkiem dodać, że niektóre tereny Polski będą słabiej reprezentowane dawnymi mapami.
Strona pozwala swobodnie przesuwać mapę, czy też ją powiększać (myszką), ale jej potęga tkwi w czymś innym – każda mapa została nałożona na znane większości użytkownikom internetu mapy Google
(pod mapą jest Base maps - trzeba wybrać mapę lub zdjęcia satelitarne). Przesuwając myszką suwak Opacity zmieniamy przezroczystość map, dzięki czemu łatwo odnajdziemy interesujące nas miejsca poprzez wyłaniające się od spodu współczesne mapy Google.



Cóż więc tam widać? Nie jest naszym zamiarem wypisywanie wszystkich ciekawych spostrzeżeń towarzyszących oglądaniu tych map, ale chyba największym zaskoczeniem jest przebieg ówczesnych dróg (tych głównych, jak i bocznych) i rzek/potoków; tak bardzo przyzwyczailiśmy się do obecnego ich położenia i faktu, że mosty załatwiają problem najbliższej rzeki (rzeczki/potoku), iż dopiero patrząc na dawne trakty i brody uzmysławiamy sobie jaką wyprawą musiała być dawniej podróż na drugą stronę rzeki czy chociażby potoku.




Co z tym robić?

W rzeczywistości szkolnej możliwości użycia tego narzędzia wydają się ogromne:
- wykorzystanie na lekcjach (głównie historia, j. polski, l. wychowawcza), gdy trzeba odnieść się do historycznych uwarunkowań dla danego obszaru lub omawiana jest historia okolicy,
- lekcje informatyki i kółka komputerowe, do poznania użyteczności technologii stopniowania przenikalności zdjęć/grafik,
- jako jedno z głównych źródeł dla konkursów, projektów czy grantów o przykładowych tematach:
    - ludność/gęstość zaludnienia mojej miejscowości/okolicy 300/200/100 lat temu,
    - nazwy w mojej miejscowości/okolicy 300/200/100 lat temu,
    - rzeki/potoki/jeziora w mojej okolicy dawniej i dziś,
    - drogi/mosty/promy w mojej okolicy dawniej i dziś,
- po prostu przeglądać na jakiejkolwiek "wolnej" lekcji (zamiast "wygłupów z Tik Toka").

Tematy o drogach i rzekach wydają się szczególnie ciekawe, gdyż oznaczają wyjście w teren i działania quasi-detektywistyczne.